Beannaigh do na Cónaitheoirí is Nua i mBaile an Locháin, an Teaghlach Bollataigh!
Tionscadal Píolótach Bithéagsúlachta Spreagúil ag tosú i Rinn Mhór in 2024
Beidh Baile an Locháin ina bhaile ag grúpa cónaitheoirí nua in 2024, le teacht na teaghlach de bhollataigh, mar chuid de thionscadal píolótach bithéagsúlachta spreagúil ag Comhairle Cathrach na Gaillimhe. Ag obair le feirmeoir áitiúil, tabharfaidh Comhairle Cathrach na Gaillimhe ocht Bollatach chun innilt ar an gceann tíre soir ó Thrá Bhaile an Locháin thar míonna an gheimhridh go dtí Márta 2024, mar chuid den treoirthionscadal ‘Buaile Bó Bhaile an Locháin’. Tugtar cuireadh do scoileanna áitiúla agus do ghrúpaí pobail páirt a ghlacadh i gclár ambasadóra chun eolas a roinnt faoin bpór dúchasach Éireannach seo, faoi thalmhaíocht, agus faoin ngaol atá aige le bithéagsúlacht na hÉireann.
Ag labhairt dó faoin tionscadal spreagúil seo, dúirt Méara Chathair na Gaillimhe, an Comhairleoir Eddie Hoare, “Le teacht na mbó beaga álainn seo isteach i mBaile an Locháin, tá áthas ar Chomhairle Cathrach na Gaillimhe tionscnamh Buaile Bó Bhaile an Locháin a sheoladh. Beidh deis ag cónaitheoirí áitiúla agus ag leanaí scoile foghlaim faoi na hainmhithe áille seo, agus conas a chuidíonn siad le bláthanna fiáine, pailneoirí agus bithéagsúlacht faoi thalamh, trí innilt ar an bhféar fada timpeall an chinn tíre. Tá Comhairle Cathrach na Gaillimhe ag dul i gcomhar le scoileanna áitiúla agus le grúpaí pobail chun páirt a ghlacadh i gclár ambasadóra chun eolas a roinnt faoi na ba, talmhaíocht agus a gaol le bithéagsúlacht na hÉireann. Cuirfear veist chlóite agus hata ar fáil do na hambasadóirí chun a rannpháirtíocht sa tionscadal a thaispeáint agus a dtoilteanas sonraí an tionscadail a roinnt leis an bpobal. Tá súil agam go mbuailfidh aon duine isteach ar spéis leo eolas a fháil ar an tionscadal agus heileo a rá!”.
Dúirt Paula Kearney, Oifigeach Bithéagsúlachta Chathair na Gaillimhe, “Oibríonn Bollataigh go han-mhaith do thionscadail chaomhnaithe agus bhithéagsúlachta toisc go bhfuil siad crua, agus measartha beag – mar sin níl siad dian ar an talamh. Is ‘piocairí’ maith iad agus is féidir leo maireachtáil ar fhásra ar chaighdeán íseal agus téann siad ar thóir foráiste dá gcuid bia. Cabhróidh innilt an fhéir fhada i mBaile an Locháin le linn an gheimhridh coinníollacha maithe a chur ar fáil do bhláthanna fiáine ar nós Mínscoth, Seamair chapaill, Crobh éin, agus Airgead luachra a bhunú san earrach – de réir mar a choinnítear an féar íseal, agus na ba ag baint tuí agus ag cruthú paistí beaga de thalamh lom do bhláthanna fiáine. Nuair a bhogann na Bollataigh go féarach eile i rith an tsamhraidh, tá súil againn móinéar ar mhórán speiceas a fheiceáil ag bunú sa cheantar seo, le héagsúlacht flóra dúchasach na hÉireann, ar a sheal ag mealladh pailneoirí ar nós beacha, beacha ghabhair, féileacáin, leamhain agus feithidí tairbheacha eile agus fiadhúlra ar nós froganna agus gráinneoga. Tá lúcháir orainn a bheith ag obair le comhairleoirí áitiúla, scoileanna, grúpaí scoir gníomhacha, cónaitheoirí agus GAA mar chuid den tionscadal seo, agus táimid ag tnúth le feiceáil cén tionchar a bheidh ag ár gcónaitheoirí is nuaí ar bhithéagsúlacht i mBaile an Locháin”.
Tosaíonn an tionscadal i Rinn Mhór go luath in 2024.
Beidh ceardlanna agus seisiúin eolais ar siúl do scoileanna áitiúla agus don phobal sa mBliain Nua leis an tionscadal a thaispeáint agus a phlé, agus le tuairimí agus aiseolas a fháil uait.
Má tá aon cheist agat, dean teanghmháil le do thoil le Parks.Department@GalwayCity.ie nó 091 536 400.
Faigheann an tionscadal seo tacaíocht ón tSeirbhís Páirceanna Náisiúnta agus Fiadhúlra faoin bPlean Gníomhaíochta Náisiúnta um Bithéagsúlacht (2017-2021) agus an Clár Éire Ildánach.
A'Raibh Fhios Agat?!
- ‘Is cró eallaigh é buaile’’, agus uaireanta tagraítear dó mar bhothán.
- Pór dúchasach Éireannach is iad eallaigh Bollataigh agus creidtear go bhfuil siad ar cheann de na pórtha eallaigh is sine san Eoraip. Is é an ceann is lú de phórtha eallaigh na hEorpa, tá Bollataigh thart ar leath mhéid Hereford traidisiúnta agus thart ar aon trian de mhéid bó bainne Holstein Friesian.
- Úsáidtear Eallaigh Bollataigh le haghaidh féaraigh chaomhnaithe in go leor áiteanna in Éirinn. Tacaíonn a nósanna féaraigh le móinéir a bhunú, le héagsúlacht speiceas, méideanna agus cruthanna duilleoga. Tacaíonn na móinéir seo freisin le bithéagsúlacht neamhfheicthe faoin talamh - Tá ról lárnach ag éagsúlacht fréamhacha plandaí i stóráil fhorleathan carbóin orgánach. Tacaíonn gnáthóga ardcharbóin leis an mbithéagsúlacht agus soláthraíonn siad Réiteach Bunaithe ar an Dúlra (NbS) chun CO2 a bhaint den atmaisféar. Tacaíonn an éagsúlacht fréamhaithe freisin le pobal casta miocrorgánach ithreach (baictéir agus fungais) agus inveirteabraigh cosúil le péisteanna talún, seangáin agus néimeatóidí a thógann an ithir trína gcuid gníomhaíochtaí.
Léigh níos mó faoi móinéarí in Éireannó Pollinators.ie
Ceisteanna Coitianta
1. Cad é an Tionscadal Buaile Bó Bhaile an Locháin?
Is Tionscadal Píolótach Féaraigh Caomhnaithe é Buaile Bó Bhaile an Locháin a dhéanfar ar thailte poiblí in aice le Trá Bhaile an Locháin. ‘Is cró eallaigh é buaile’’, agus uaireanta tagraítear dó mar bhothán.
Ag obair le feirmeoir áitiúil, tabharfaidh Comhairle Cathrach na Gaillimhe ocht mBollataigh chun innilt ar an gceann tíre soir ó Thrá Bhaile an Locháin thar míonna an gheimhridh go dtí Márta 2024. Tugtar cuireadh do scoileanna áitiúla agus do ghrúpaí pobail páirt a ghlacadh i gclár ambasadóra chun eolas a roinnt faoin bpór dúchasach Éireannach seo, faoi thalmhaíocht, agus faoin ngaol atá aige le bithéagsúlacht na hÉireann.
2. Cén fáth ar roghnaíodh Trá Bhaile an Locháin don Tionscadal seo?
Tá CCG ag fiosrú deiseanna ar fud na cathrach mar shuíomhanna taispeána do Réitigh Dhúlrabhunaithe (NbS). Táimid ag leanúint treoirlínte an tAontas Idirnáisiúnta do Chaomhnú an Dúlra (IUCN) ar eagraíocht í atá ina cuid de na Náisiúin Aontaithe, agus a chlúdaíonn caomhnú domhanda:
'Is gníomhaíochtaí iad NbS chun éiceachórais nádúrtha nó modhnaithe a chosaint, a thugann aghaidh ar dhúshláin shochaíocha amhail slándáil bia, athrú aeráide, slándáil uisce, sláinte an duine, riosca tubaiste, forbairt shóisialta agus eacnamaíoch go héifeachtach agus go hoiriúnaitheach, agus ag an am céanna ag soláthar tairbhí folláine daonna agus bithéagsúlachta.'
Teastaíonn cur chuige bainistíochta solúbtha chun NbS a fhorbairt, lena n-áirítear triail, foghlaim, machnamhacht, agus inaisathraitheacht.
Aithníodh Trá Bhaile an Locháin mar phríomhlimistéar do thionscadal a chuirfeadh fás na mbláthanna fiáine dúchasacha atá laistigh den mhórcheantar cheana féin chun cinn, agus freisin limistéir neadaithe agus chothaithe sábháilte d’éin chósta.
Íomhá 1: Suíomh beartaithe d'fhálú d'Eallaigh Bollatach ar an gceann tíre ag Trá Bhaile an Locháin
Tá an limistéar á bhainistiú faoi láthair mar ‘gan bain’ faoin bPlean Uile-Éireann um Pailneoirí. Faoin bplean seo baintear an limistéar uair nó dhó sa bhliain le linn an fhómhair / an gheimhridh. Féarach trom é an limistéar seo a chuireann srian le bláthanna fiáine a bhunú.
Tá monatóireacht déanta ag CCG ar an suíomh seo le bliain anuas agus fuarthas amach go n-úsáidtear na cosáin reatha timpeall na limistéar féir le haghaidh siúlóide ag an bpobal agus ní shiúlann daoine trí na limistéir féaraigh.
Úsáideann siúlóirí madraí go forleathan an limistéar freisin. Léiríonn taighde go mbaineann go maith os cionn 50% de shuaitheadh éan cósta le madra, agus baineann sé le madraí nach bhfuil ar iall den chuid is mó. Tá madraí ag déanamh cad a thagann go nádúrtha agus ag leanúint a n-instinní - áfach, measann éin madraí ar an mbealach céanna agus a fheiceann siad creachadóir ar bith, agus má chuirtear isteach orthu go leanúnach is féidir dochar a dhéanamh dá seansanna maireachtáil. Soláthróidh an limistéar fál tearmann sábháilte don fhiadhúlra agus ag an am céanna coimeádfar rochtain ar na cosáin don phobal agus dá madraí.
3. Cén fáth ar cuireadh fálú isteach?
Soláthróidh an limistéar fálaithe féarach sábháilte do na ba agus tearmann don fhiadhúlra fad is a choimeádfar rochtain ar na cosáin don phobal agus dá madraí.
Feidhmeoidh an fál mar bhriseadh gaoithe agus feabhsófar é nuair is gá chun dídean a sholáthar do na hainmhithe.
Suiteáladh an fál go déanach in 2023 sular tháinig na heallaí go luath in 2024, chun leas a bhaint as maoiniú ón tSeirbhís Páirceanna Náisiúnta agus Fiadhúlra a bhí le húsáid faoi dheireadh mhí na Samhna 2023.
4. An mbeidh mé in ann teacht ar an gceann tíre chun siúl?
Ar feadh an tionscadail phíolótaigh seo, beidh rochtain iomlán ag an bpobal ar na cosáin taitneamhachta atá ann cheana féin ar fud an chinn tíre i mBaile an Locháin.
5. Cén áit a dtiocfaidh na ba?
Táimid ag obair le feirmeoir áitiúil ó Chontae na Gaillimhe, a chuirfidh tréad beag Bollataigh ar fáil. Fanann úinéireacht agus leas na mbó seo leis an bhfeirmeoir. Cabhróidh foireann CCG agus ambasadóirí tionscadail le tacaíocht a sholáthar chun súil a choinneáil ar leas na mbó beaga seo.
6. Cén fáth a n-úsáidtear Bollataigh?
Is pór dúchasach Éireannach iad Eallaigh Bollatach. Is pór beag iad, agus ainmhí crua agus mar gheall ar a méid (tá Bollataigh thart ar leath chomh mór le Hereford traidisiúnta), níl siad dian ar thalamh, agus is maith leo éagsúlacht fásra mhaith.
Ar an ábhar sin, úsáidtear Eallaigh Bollatach le haghaidh féaraigh chaomhnaithe in go leor áiteanna in Éirinn, lena n-áirítear na Boirne, Co. an Chláir, agus tailte Áras an Uachtaráin.
Íomhá 2: Bollatach agus a Lao
7. Cad iad na Tionchar Timpeallachta an Tionscadail seo?
Rinneadh measúnú ar thionchair an tionscadal píolótach ar an gcomhshaol nádúrtha mar chuid de Thuarascáil Scagadh le haghaidh Measúnacht Chuí. Tagann measúnú cuí ón Treoir um Ghnáthóga (92/43/ECC), a fhéachann le maireachtáil fhadtéarmach na speiceas agus na ngnáthóg is luachmhaire agus is mó atá faoi bhagairt san Eoraip a chosaint. Thángthas ar an gconclúid sa tuarascáil nach bhfuil aon tionchar ionchasach dóchúil, díreach, indíreach nó carnach/i dteannta a chéile, a d’fhéadfadh tionchar suntasach a bheith aige ar leasanna cáilitheacha nó ar leasanna caomhantais speisialta aon Láithreáin Eorpaigh ainmnithe, i bhfianaise a gcuspóirí caomhnaithe.
Ní bhainfidh na hoibreacha atá beartaithe leis an ngnáthóg féarach atá ann cheana féin, ach feabhsóidh na hoibreacha éagsúlacht na speiceas plandaí, agus beidh tairbhí dearfacha ann do speicis feithidí agus éan.
Tá an limistéar féarach seo coinnithe trí bhaint an fhéir le roinnt blianta anuas. Mar sin, níor baineadh aon fhásra scrobarnach nó fálta sceach chun an fál a shuiteáil.
Rith chun srutha: Mar gheall ar an tréad beag eallaigh, ní bheidh an láithreán ró-innilte, mar sin ní bheidh aon rith chun srutha ó na féarach go dtí an fharraige. Déanfar aoileach bó a bhriseadh síos go héasca agus a athchúrsáil isteach san ithir ag méadú bithéagsúlacht.
Astaíochtaí: Tá na tailte féaraigh ag Baile an Locháin bainistithe mar ‘Gan Bain’ faoin bPlean Uile-Éireann um Pailneoirí. Faoin bplean seo baintear an limistéar le saininnealra uair nó dhó sa bhliain le linn an fhómhair / an gheimhridh. Laghdófar astaíochtaí agus tosca suaite do phailneoirí agus d’fhiadhúlra eile má ghluaistear ar shiúl ó úsáid trealaimh chumhachtaithe.
Déanann innealra trom an talamh a dhlúthú agus baintear mianraí de bharr baint. I gcodarsnacht leis sin, déanann ba a athchúrsáil ar an méid a d'ith siad, trí aoileach, inveirteabraigh ithreach agus fungais.
Is féidir leis an éagsúlacht níos mó de bhláthanna fiáine agus féar, a bhfuil súil againn a fheiceáil nuair a bhogann na ba go féarach eile i Márta 2024, astaíochtaí ó ainmhithe a laghdú.
Cruthóidh na bláthanna fiáine agus na féara seo móinéir, nó pobail de phlandaí luibheacha ilbhliantúla le raon leathan doimhneachtaí fréamhacha agus clúdach duille. Tá ról lárnach ag éagsúlacht fréamhacha plandaí i móinéir i stóráil fhorleathan an charbóin orgánaigh. Tacaíonn gnáthóga ardcharbóin leis an mbithéagsúlacht agus soláthraíonn siad Réiteach Bunaithe ar an Dúlra (NbS) chun CO2 a bhaint den atmaisféar. Is féidir le móinéir 500% níos mó carbóin a stóráil ná páirceanna féar íon.
Trí fhásra a ithe agus a shatailt, cuirtear aoiligh agus ábhar planda marbh ar fáil d’orgánaigh a chónaíonn ar an talamh agus fungais a stórálann carbón agus a athchúrsáiltear na mianraí. Ar a sheal, úsáideann fréamhacha plandaí, toir agus crann iad seo.
Bithéagsúlacht: Is féidir le gnáth-mhóinéar tacú leis na mílte speiceas éagsúil lena n-áirítear raon leathan beacha, beach ghabhair, tuairgníní, damháin alla, dreoilín teaspaigh, féileacáin, leamhain agus péisteanna. Tá laghdú ag teacht ar phailineoirí mar gheall ar chailliúint gnáthóg cosúil le móinéir ina bhfuil na bláthanna fiáine dúchasacha a theastaíonn uathu le maireachtáil. Is féidir leat cuid de na speicis a mbeimid ag súil le fás i mBaile an Locháin a fheiceáil mar thoradh ar an bpíolótach seo sa ghrafaic seo le Vicky Bowskill nó sa bhileog seo faoi Móinéir ó Pollinators.ie
8. An bhfuil Cead Pleanála ag teastáil don Tionscadal seo?
Níl cead pleanála ag teastáil don tionscadal seo.
9. Cén tionchar a bheidh ag an Tionscadal seo ar speicis ionracha?
Tá clár gníomhach cóireála agus rialaithe ar siúl i mBaile an Locháin ag Roinn na bPáirceanna maidir le speicis ionracha. Tugtar faoi chothabháil an fhéaraigh agus láithreacha na speiceas ionrach san áireamh.
10. Conas a dhéanfar measúnú ar an Tionscadal Píolótach?
Cé go bhfuil luach oidhreachta ag na heallaí iad féin agus go n-ardaíonn siad feasacht ar an áit as a dtagann bia, tá siad ann freisin chun seirbhísí éiceachórais an-tábhachtacha a sholáthar, trí thacú le bithéagsúlacht, agus ag tairiscint níos mó deiseanna le haghaidh rannpháirtíochta agus foghlama faoinár dtimpeallacht áitiúil.
Chuaigh Comhairle Cathrach na Gaillimhe i dteagmháil le héiceolaithe neamhspleácha agus le mic léinn ón OTA don tionscadal seo. Déanfaidh siad taifead ar éagsúlacht speiceas agus ceapadh carbóin laistigh de na padaigh. Déanfar monatóireacht ar fhorbairt móinéir bláthanna fiáine nuair a bhaintear na heallaí chun éifeachtacht an tionscadail a mheas.
Is deis iontach é an tionscadal píolótach seo do Chathair na Gaillimhe a dtiomantas do mhéadú na bithéagsúlachta agus ár n-athléimneacht i leith Athrú Aeráide a léiriú. Tá scóip iontach i mBaile an Locháin soláthar a dhéanamh d’éiceathurasóireacht agus láithreáin taispeána a bhaineann go háirithe le Réitigh uirbeacha Bunaithe ar an Dúlra do cháilíocht uisce, bithéagsúlacht agus géarchéim an athraithe aeráide.
11. Cén comhairliúchán a tharla?
Tá Oifigeach Bithéagsúlachta Chomhairle Cathrach na Gaillimhe i dteagmháil le grúpaí sonracha i bPobal na Rinne Móire le cúpla mí anuas chun an clár píolótach Bithéagsúlachta fíorspreagúil seo a phlé. Áirítear leo sin Comhairleoir Cathrach, scoileanna, clubanna spóirt agus grúpaí gníomhacha scortha. Bhí an rannpháirtíocht seo an-dearfach agus tá tacaíocht shuntasach don tionscadal agus tá roinnt Ambasadóirí Tionscadail cláraithe cheana féin!
Beidh rannpháirtíocht bhreise ar an tionscadal agus tá Comhairle Cathrach na Gaillimhe i mbun ábhar meán agus oideachais a ullmhú a fhoilseofar ar ár suíomh gréasáin, ar na meáin shóisialta agus ar na meáin áitiúla. Cuirfear bileog faoin tionscadal freisin chuig cónaitheoirí i gceantar na Rinne Móire sula dtabharfar na heallaí isteach sna limistéir fhálaithe.
Fáiltímid roimh do rannpháirtíocht agus do thacaíocht don tionscadal píolótach seo, a thosóidh go luath in 2024.
12. Cé hiad Ambasadóirí Buaile Bó?
Tá cuireadh á thabhairt ag Comhairle Cathrach na Gaillimhe do bhaill an phobail áitiúil a bheith ina Ambasadóirí Buaile Bó. Caithfidh Ambasadóirí Buaile Bó hata corcra agus veist ard-fheiceálach agus iad i gceantar an ceann tíre, ag taispeáint go bhfuil siad sásta comhrá a dhéanamh le haon duine a bhfuil suim acu sa tionscadal, agus é a mhíniú dóibh.
Más mian leat tuilleadh a fháil amach faoi bheith i d’Ambasadóir Buaile Bó, déan teagmháil le Parks.Department@GalwayCity.ie nó 091 536 400.
13. Conas a mhaoinítear an tionscadal seo?
Tá Tionscadal Píolótach Féaraigh Caomhnaithe ‘Buaile Bó Bhaile an Locháin’ maoinithe ag an tSeirbhís Páirceanna Náisiúnta agus Fiadhúlra faoin bPlean Gníomhaíochta Bithéagsúlachta Náisiúnta (2017-2021) agus faoin gClár Éire Ildánach.
14. Cén áit ar féidir liom níos mó a fhoghlaim?
Beidh ceardlanna ar siúl san athbhliain don phobal áitiúil agus do scoileanna maidir leis an tionscadal.
Is féidir leat tuilleadh a léamh freisin ag www.GalwayCity.ie/BuaileBóBallyloughane