Nochtadh Cosanta

Nochtadh Cosanta

Cad é Nochtadh Cosanta? 

Is éard atá i nochtadh cosanta ná tuairisciú faisnéise a léiríonn, i gcreideamh réasúnach an oibritheora, go bhfuil sé nó sí ag tuairisciú ar chiontaí áirithe a tháinig faoi aird an oibritheora i gcomhthéacs oibre agus atá nochtaithe de réir na bealaí atá leagtha síos sa Acht 2014, mar a tugadh leasú air.
 

Reáchtáil maidir le Nochtadh Cosanta  

Tá Cosaintí dlí i gcoinne pionóis do dhaoine atá ag tuairisciú nó ‘scriosóirí’ in Éirinn. Leagtar amach san

 Acht um Nochtadh Cosanta 2014 conas is féidir le hoibrithe éagóir a thuairisciú agus cén chaoi a gcosnófaí daoine tuairiscithe ó phionós. 

Leasaíodh Acht 2014 leis an Acht um Nochtadh Cosanta (Leasú), 2022 a rinne athbhreithniú ar oibleagáidí d'fhostóirí agus do dhaoine forordaithe.   
 

Cé leis a mbaineann an reachtaíocht?   

Tá feidhm ag na hAchtanna um Nochtadh Cosanta maidir le hoibrithe san earnáil phoiblí, san earnáil phríobháideach agus san earnáil neamhbhrabúis.  
 

Cad a mheastar a bheith ina 'n-éagóracha ábhartha'?   

Tá naoi gcineál 'Éagóir' clúdaithe sna hAchtanna. Is iad seo a leanas:  

  • Cionta coiriúla   

  • Teip chun oibleagáid dlí a chomhlíonadh (seachas do chonradh fostaíochta)

  • Iomrall Ceartais 

  • Sláinte agus sábháilteacht a chur i mbaol  

  • Dochar don timpeallacht  

  • Úsáid mídhleathach nó mí-iompar i  leith maoin phoiblí  

  • Leatrom nó faillí ag comhlacht poiblí  

  • Sáruithe ar dhlí an Aontais Eorpaigh  

  • Fianaise ar éagóir a cheilt nó a scriosadh 
     

Conas a Déantar Nochtadh chuig Comhairle Cathrach na Gaillimhe? 

Is féidir nochtadh a dhéanamh ar bhealach amháin de:  

  1. Go seachtrach chuig duine atá ceaptha  anseo      no

  2. Go hinmheánach chuig fostóir an oibritheora anseo 

Déantar cur síos ar oibrí a dhéanann nochtadh mar ‘duine tuairiscithe’. Caithfidh siad tuairisc a dhéanamh de réir na bealaí atá leagtha síos sa Acht chun an chosaint atá faoi láthair san Acht a fháil.

Téann caighdeáin níos airde i bhfeidhm nuair a déantar an tuairisc maidir le nochtadh cosanta trí chanálacha tuairiscithe seachtracha.
 

Cé atá i measc na ndaoine forordaithe?  

Galway City Council's Chief Executive is the Council’s prescribed person.  

Prescribed persons are designated to receive disclosures from workers of relevant wrongdoings. These relevant wrongdoings must fall within the prescribed person's range of responsibility. 

Áirítear ar dhaoine forordaithe ceannairí nó oifigigh shinsearacha de chomhlachtaí atá bainteach le maoirseacht nó rialáil earnálacha áirithe den gheilleagar nó den tsochaí. Is féidir liosta na ndaoine ceaptha a fháil ag gov.ie - Liosta na nDaoine forordaithe. 
 

Conas Nochtadh Seachtrach a Dhéanamh chuig Duine forordaithe?   

Tá Príomhfheidhmeannach Chomhairle Cathrach na Gaillimhe tar éis Helen Kilroy, Uas, Stiúrthóir Airgeadais, a cheapadh mar an té atá ainmnithe chun nochtadh cosanta a fháil go seachtrach ó oibrithe chuig an bPríomhfheidhmeannach mar dhuine forordaithe.  

Má tá an tuairisc scríofa, is féidir leis an duine atá ag tuairisciú ríomhphost a sheoladh chuig an duine ainmnithe ag an seoladh ríomhphoist seo: ProtectedDisclosures@GalwayCity.ie, nó le poist chuig:  

Helen Kilroy, Uas, Ceannaire Airgeadais, Comhairle Cathrach na Gaillimhe, Halla na Cathrach, Bóthar an Choláiste, Gaillimh H91 X4K8.  

Má dhéantar an tuairisc go béil, ba chóir é a dhéanamh ar an uimhir: (091) 536 584.  

Féadfaidh údarás áitiúil freagracht ghinearálta maidir le Nochtadh Cosanta a shainiú le Stiúrthóir Ainmnithe ach beidh an Príomhfheidhmeannach fós mar an duine forordaithe. Leagtar amach i mBeartas Chomhairle Cathrach na Gaillimhe maidir le Nochtadh Cosanta an próiseas seachtrach seo chun nochtadh cosanta a dhéanamh don duine forordaithe. Tá an beartas agus an nós imeachta seo de réir an Acht um Nochtadh Cosanta, 2014, arna leasú leis an Acht um Nochtadh Cosanta (Leasú), 2022. Tá beartas agus nós imeachta ar leith ag Comhairle Cathrach na Gaillimhe d'oibrithe chun nochtadh a dhéanamh go hinmheánach.  

 

Céard iad na coinníollacha a bhaineann le nochtadh a dhéantar le duine forordaithe?  

Baineann na coinníollacha seo a leanas le nochtadh a dhéantar le duine forordaithe: 

  • Ní mór an t-ábhar atá á thuairisciú a bheith tagtha ar aird an duine tuairiscithe i gcomhthéacs oibre 

  • Ní mór don duine tuairiscithe tuairim réasúnta a bheith aige/aici go léiríonn an fhaisnéis a nochtar éagóir ábhartha

  • Ní mór don duine tuairiscithe tuairim réasúnta a bheith aige/aici go bhfuil an fhaisnéis a nochtar, agus aon líomhain atá inti, fíor go substaintiúil 
     

Cén chaoi a ndéileálann Comhairle Cathrach na Gaillimhe le nochtuithe?   

Is duine ainmnithe arna cheapadh ag Príomhfheidhmeannach Chomhairle Cathrach na Gaillimhe a láimhseálann nochtuithe. Déantar iad a láimhseáil faoi rún agus leanann siad Beartas agus Nós Imeachta na Comhairle maidir le Nochtadh Cosanta – Tuairisciú Seachtrach. 

 

Cosaint Sonraí  

Bíonn próiseáil sonraí pearsanta i gceist le le formhór na nochtadh cosanta. 

Déantar sonraí pearsanta a phróiseáil de réir an dlí cosanta sonraí agus Beartas Príobháideachais na Comhairle. 

Tá sé tábhachtach a thabhairt le fios go bhfuil feidhm ag roinnt srianta maidir le cearta ábhar sonraí faoin dlí um chosaint sonraí chun críocha na nAchtanna um Nochtadh Cosanta. 
 

Nochtadh Cosanta a Tharraingt Siar 

Nuair a dhéantar nochtadh cosanta de réir na nAchtanna, ní féidir le duine tuairiscithe an nochtadh a tharraingt siar. 

Ceanglaítear ar dhaoine tuairiscithe de réir dlí comhoibriú le duine forordaithe sa méid agus is gá réasúnta agus go dleathach chun críocha na nAchtanna um Nochtadh Cosanta. 

Sa gcás go dtarraingítear siar comhoibriú nó go bhféachann an té a scaoil isteach tuairisc nochtadh cosanta a tharraingt siar, tá ceangal fós ar ar an gomhlacht poiblí agus ar dhaoine forordaithe forálacha na nAchtanna a chomhlíonadh, a mhéid is féidir.
 

Nochtadh gan ainm  

There is a distinction between an anonymous disclosure (where identity is withheld by the reporting person) and confidential disclosures (where identity is protected by the recipient). 

Anonymous disclosures will be acted upon to the extent that is possible while recognising that Galway City Council may be restricted in its ability to investigate the matter in the absence of the knowledge of the identity of the reporting person. 

Where the anonymous report contains enough information to allow an initial assessment that there is prima facie evidence that relevant wrongdoing has occurred, follow-up action will be taken by Galway Council to the extent that is possible from the information provided. 
 

Protected Disclosures Reporting 

Déanfaidh an Chomhairle tuarascáil ar a suíomh gréasáin a ullmhú agus a fhoilsiú faoin 31 Márta gach bliain i leith na bliana féilire díreach roimhe sin ina mbeidh: 

  1.  áiteas lena ndeimhnítear go bhfuil ceachtar de na nithe seo a leanas, nó iad araon, i bhfeidhm ag an gComhairle agus ag an duine forordaithe:

    1. bealaí agus nósanna imeachta tuairiscithe inmheánacha. 

    2. bealaí agus nósanna imeachta tuairiscithe seachtracha, agus 

  2.  An fhaisnéis a chuir an Chomhairle ar fáil don Aire mar a cheanglaítear faoi fho-alt 22 den Acht um Nochtadh Cosanta, 2014 arna leasú.