Coigeartú CMÁ chun infheistíocht bhreise €7m a mhaoiniú i Seirbhísí Poiblí i gCathair na Gaillimhe

Facilities funded by GCC including Westside pitches and running track, a tennis court, new footpaths and Rocky Road Memorial Garden

 Tá coigeartú 15% sa Cháin Mhaoine Áitiúil (CMÁ) aontaithe ag Baill Tofa Chomhairle Cathrach na Gaillimhe, rud a deir an tÚdarás Áitiúil a mhaoineoidh infheistíocht mhéadaithe de €7 milliún i seirbhísí poiblí sna cúig bliana amach romhainn. 

Agus an chéad ardú CMÁ i gCathair na Gaillimhe ó tugadh isteach an cháin i mí Iúil 2013, déanfar an €7 milliún breise a ghintear thar an téarma 5 bliana a infheistiú ar fud na cathrach i: 

  • forbairt agus deisiú cosáin; 
  • áiseanna spóirt lena n-áirítear cothabháil páirceanna agus clubanna; 
  • ionaid phobail, rannpháirtíocht, agus oifigigh forbartha pobail; 
  • deontais/cláir ealaíon, féilte agus nascadh; 
  • scéimeanna feabhsúcháin áitiúla; agus 
  • deontais conláiste cónaithe agus eastáit a ghlacadh i gcúram.

Cosnóidh an coigeartú idir 26 cent agus 91 cent a n-íocaíocht CMÁ in aghaidh na seachtaine ar fhormhór na dteaghlach, atá sna trí bhanda is ísle de luachanna maoine. 

“Ó tugadh isteach an Cháin Mhaoine Áitiúil in 2013, níl aon athrú ar an bhfachtóir coigeartaithe áitiúil glactha ag Comhairle Cathrach na Gaillimhe. I dtéarmaí réadacha, ciallaíonn sé seo gur tháinig laghdú níos mó ná 20% ar ioncam sa tréimhse seo,” a mhínigh Leonard Cleary, Príomhfheidhmeannach Chomhairle Cathrach na Gaillimhe. “Ag an am céanna, is í Gaillimh an chathair is mó fáis in Éirinn le 50 bliain anuas, agus táthar ag súil le fás de 40,000 faoi 2040”.

Ag fáiltiú roimh chinneadh na mBall Tofa, dúirt an tUasal Cleary, “Ceadóidh an t-ioncam breise a ghinfidh an coigeartú CMÁ do Chomhairle Cathrach na Gaillimhe cur lena seachadadh de na seirbhísí ríthábhachtacha a chothaíonn agus a thacaíonn lenár gcathair.”

 

“Feicfidh muintir na Gaillimhe an infheistíocht seo ar an talamh ina bpobail, i gcosáin fheabhsaithe, i saoráidí pobail dea-choimeádta, níos mó eastát á Thógáil i gCúram, agus in imeachtaí ealaíon agus turasóireachta”.

Maoinítear údaráis áitiúla trí mheascán de rátaí tráchtála, táillí, CMÁ agus maoiniú Stáit. Tá Comhairle Cathrach na Gaillimhe ar cheann de na húdaráis áitiúla deiridh sa tír a mhol coigeartú CMÁ le haghaidh athinfheistíochta sa cheantar áitiúil.

Faoin Acht Airgeadais, tá an t-údarás ag údaráis áitiúla an bunráta Cánach Maoine Áitiúil a athrú de +/- 15% ar a mhéad, faoi réir chomhaontú na gComhaltaí Tofa. 

Ní mór aon chinneadh an ráta áitiúil a athrú a bheith le rún ó chomhaltaí Chomhairle Cathrach na Gaillimhe agus a chur in iúl do na Coimisinéirí Ioncaim agus don Aire Tithíochta, Rialtais Áitiúil agus Oidhreachta faoin 15 Deireadh Fómhair 2024.

 

RÚN Chomhairle Cathrach na Gaillimhe – Cruinniú an 14 Deireadh Fómhair 2024:

Ráta Cánach Maoine Áitiúil a bhreithniú faoin Acht Airgeadais (Cáin Mhaoine Áitiúil), 2012 (arna leasú).   

Go gcinnfidh Comhairle Cathrach na Gaillimhe, de réir fhorálacha Alt 20 den AIRGEADAS ( AN tACHT UM CHÁIN FHÁLTAS ÁITIÚIL), 2012 (arna leasú) chun a chur san áireamh sna Rialacháin um Cháin Mhaoine Áitiúil (Fachtóir Coigeartaithe Áitiúil), 2022, gur cheart an bunráta cánach maoine áitiúil a athrú suas 15 faoin gcéad le héifeacht ón gcéad dáta dliteanais cánach maoine áitiúil eile ar feadh tréimhse cúig bliana, ó 2025 go 2029 go huile, maidir le maoin chónaithe ábhartha atá suite i limistéar riaracháin Chomhairle Cathrach na Gaillimhe. 

Déanfar an t-airgead a chruinneofar a imfhálú le haghaidh caiteachais sna catagóirí seo a leanas go ceann na gcúig bliana seo a leanas, agus tabharfar ar aghaidh go dtí an bhliain dár gcionn aon chistiú nach gcaitear mar a leithdháileadh laistigh d’aon bhliain ar leith:

CATAGÓIRÍ CISTE: MÉID

Ciste Infheistíochta agus Deisiúchán Cosán Breise;

  • Infheistíocht i bhforbairt agus deisiú cosán. 
  • An ciste le bheith roinnte go cothrom ar na trí Bharda tar éis measúnú a bheith déanta ag feidhmeannach Oibriúcháin agus comhairliúcháin/cinneadh ar an gclár oibre le Baill Tofa ag Cruinnithe Toghcheantair Áitiúla. 
 €250,000.

Ciste Infheistíochta do Shaoráidí Spóirt Breise;

  • Infheistíocht in áiseanna spóirt lena n-áirítear Cothabháil Páirce agus Clubanna. 
  • An ciste le bheith roinnte go cothrom ar na trí Bharda tar éis don Fheidhmeannacht Spóirt measúnú a dhéanamh air. 
 €90,000. 

Seirbhísí Forbartha Pobail Breise;

  • Ionaid Phobail sna trí Bharda - seirbhísí feabhsaithe le huaireanta oscailte méadaithe gach lá agus ag an deireadh seachtaine (costais oibriúcháin). 
  • Triúr Oifigeach Forbartha Pobail Uirbigh a earcú (duine amháin in aghaidh an Bharda faoin Roinn Forbartha Pobail) chun tacú le grúpaí pobail áitiúla cumas oibrithe deonacha a thógáil, rannpháirtíocht i dtionscadail deontais a spreagadh agus tacú le Comhaltaí Tofa i dteagmháil le hoibrithe deonacha pobail. 
  • Buiséad Rannpháirtíochta Pobail (Ceannteideal Nua agus Beartas le glacadh ag an gCoiste um Beartas Straitéiseach um Fhorbairt Pobail laistigh de 12 mhí) – (€25,000)
 €47,350

Ciste Infheistíochta Breise Ealaíon & Turasóireachta;

  • Deontais Ealaíon (€50,000) 
  • Cláir Ealaíon (€50,000)
  • Ciste na bhFéilte agus Nasctha (€10,000)
  • Infheisteofar an ciste tar éis don Fheidhmeannacht Ealaíon measúnú a dhéanamh. 
 €110,000

Scéim Feabhsúcháin Áitiúil Bhreise (LIS);

  • Tacú le tionscnaimh/tionscadail tosaíochta áitiúla i ngach Barda.
  • An infheistíocht bhreise LIS seo le bheith roinnte go cothrom idir Comhaltaí Tofa (18 x €20,000). Buiséad Bliantúil LIS de €30,000 a bheith ag gach Comhairleoir 
  • Tá ról rialachais ag gach Coiste Limistéir Áitiúil maidir le maoirsiú a dhéanamh ar infheistíocht LIS, a bhaineann le tograí a fháil ar liosta na dtionscadal a dtugann gach Ball Tofa tosaíocht dóibh agus iad a aontú de réir an chleachtais is fearr.   
 €360,000

Ciste na nEastát Cónaithe / Ciste Infheistíochta um Thógáil Bhreise i gCúram (TIC); 

  • Chun tacú le tógáil Eastáit Chónaithe i gcúram (€70,000)
  • Deontais Áis Chónaithe (€25,000)
  • An ciste le bheith roinnte go cothrom ar na trí Bharda tar éis measúnú a bheith déanta ag an bhfeidhmeannach Oibriúcháin/Pleanála agus comhairliúcháin/cinneadh ar an gclár oibre le Baill Tofa ag Cruinnithe Toghcheantair Áitiúla.   
 €95,000.

 

Iomlán: 

 

€1,402,350. 

Nóta: Tá an tagairt do chistí CMÁ “Breise” thuas ag brath ar mhaoiniú bonnlíne a ghlacadh do na catagóirí seo mar chuid de Bhuiséad 2025.