Oidhreacht

I dtéarmaí ginearálta, is í an oidhreacht an rud a fuaireamar le hoidhreacht ón am atá thart, a d’fhanfadh gan teagmháil, ach is mó i bhfad í. Is nasc é lenár stair a chabhraíonn linn ár dtraidisiúin a thuiscint agus conas a d’athraigh muid mar shochaí. Déanann oidhreacht an bunbhrí a thugann le chéile sinn mar phobal.

  • Cad is Oidhreacht ann agus cén fáth a bhfuil tábhacht léi?

I dtéarmaí ginearálta, is í an oidhreacht an rud a fuaireamar le hoidhreacht ón am atá thart, a d’fhanfadh gan teagmháil, ach is mó i bhfad í. Is nasc é lenár stair a chabhraíonn linn ár dtraidisiúin a thuiscint agus conas a d’athraigh muid mar shochaí. Déanann oidhreacht an bunbhrí a thugann le chéile sinn mar phobal.

Áirítear le hoidhreacht séadchomharthaí, réada seandálaíochta, ailtireacht, flóra, fána, tírdhreacha, muirdhreacha, geolaíocht, gnáthóga fiadhúlra, páirceanna agus gairdíní oidhreachta, uiscebhealaí intíre, agus éabhlóid teanga.

Cuid den oidhreacht is ea athchóiriú, uasghrádú agus cothabháil leanúnach ar réada oidhreachta agus ar limistéir seandálaíochta.

Is éard atá san oidhreacht chultúrtha ná oidhreacht sócmhainní inláimhsithe (foirgnimh, séadchomharthaí, tírdhreacha, ábhar cartlainne, leabhair, saothair ealaíne, agus déantáin) agus sócmhainní oidhreachta doláimhsithe (béaloideas, traidisiúin, teanga agus eolas) grúpa nó sochaí a fuarthas le hoidhreacht ó na glúnta atá thart.

Tugtar caomhnú ar an ngníomh a bhaineann le hoidhreacht chultúrtha a choinneáil ón am i láthair don todhchaí, rud a chuireann músaeim chultúrtha agus stairiúla agus ionaid chultúrtha chun cinn.

JH

Jim Higgins, Oifigeach Oidhreachta, Coimhairle Chathair na Gaillimhe

  • Tagraíonn oidhreacht ailtireachta d’fhoirgnimh nó do struchtúir a bhfuil tábhacht stairiúil nó cultúrtha ag baint leo, ar cuid ríthábhachtach d’oidhreacht na tíre iad agus a dteastaíonn caomhnú uathu.

    Áirítear le hoidhreacht seandálaíochta struchtúir, tógálacha, grúpaí foirgneamh, láithreáin fhorbartha, réada inaistrithe, séadchomharthaí de chineálacha eile chomh maith lena gcomhthéacs, bíodh siad suite ar thalamh nó faoi uisce.

    Tá saibhreas ollmhór láithreán seandálaíochta, raic agus réad seandálaíochta i bhfarraigí, lochanna agus aibhneacha na hÉireann. Léiríonn an bhileog thíos conas is féidir linn go léir ár bpáirt a ghlacadh chun ár n-oidhreacht shaibhir seandálaíochta faoi uisce a chaomhnú agus a chosaint.

    Áirítear le hoidhreacht nádúrtha tírdhreacha atá suntasach ó thaobh cultúir, bithéagsúlacht (flóra & fána), agus geo-éagsúlacht (ábhair mhianracha, gheomoirfeolaíocha & phalaonteolaíocha).

    Mar thoradh ar an Acht Oidhreachta, 1995 a rith, bunaíodh an Chomhairle Oidhreachta.

    Is comhlacht poiblí í an Chomhairle Oidhreachta a bhfuil sé mar mhisean aici tuiscint leathan a fhorbairt ar an gcion ríthábhachtach a chuireann ár n-oidhreacht lenár leas sóisialta, comhshaoil agus eacnamaíoch.

  • Chun tuilleadh a fhoghlaim faoi reachtaíocht na hÉireann maidir le hOidhreacht, féach le do thoil ar an Acht Oidhreachta, 1995

  • Foilseacháin Úsáideacha:

    An Bille um Oidhreacht Stairiúil agus Seandálaíochta 2023   gov.ie - An Bille um Oidhreacht Stairiúil agus Seandálaíochta 2023 (www.gov.ie)

  • Céard é ‘Taifead na Struchtúr faoi Chosaint’?

    Leagann Plean Forbartha Chathair na Gaillimhe 2017-2023 straitéis amach chun oidhreacht ailtireachta agus thógtha na cathrach a chosaint agus a fheabhsú. Cuimsíonn sé seo ainmniú struchtúr mar struchtúir faoi chosaint agus a gcuimsiú ar Thaifead na Struchtúr Faoi Chosaint (RPS).
    Is é feidhm an RPS taifead a dhéanamh ar shonraí na struchtúr ar fad faoi chosaint atá sa chathair agus iad a chaomhnú.

    Sainmhínítear struchtúr faoi chosaint mar struchtúr ar díol spéise é dar leis an gcomhairle cathrach ó thaobh ailtireachta, staire, seandálaíochta, ealaíne, cultúir nó eolaíochta de nó ó thaobh cúrsaí sóisialta nó teicniúla de. I measc shamplaí de na struchtúir faoi chosaint sa chathair tá siad seo a leanas: Séipéal San Nioclás, an teach solais ar Inis Caorach, an dealbh adhmaid ar Dhroichead na mBradán agus bosca poist Rí Seoirse V ag Cearnóg Theach na Cúirte.

    Tá Taifead na Struchtúr faoi Chosaint ar fáil le breathnú air i Halla na Cathrach nó ar shuíomh gréasáin na Comhairle Cathrach. Tá fardal agus grianghraf seachtrach de gach struchtúr faoi chosaint ar fáil ar Chóras Fiosraithe Pleanála ar Líne na Comhairle Cathracha.
    Is féidir breathnú ar na sonraí sin trí an tsaighead roghnaithe a úsáid agus ansin cliceáil faoi dhó ar dheilbhín de struchtúr faoi chosaint ar an léarscáil.

    Barr...

  • Céard iad na hImpleachtaí d’Úinéirí agus d’Áitritheoirí na Struchtúr faoi Chosaint?

    Níl feidhm ag na gnáthdhíolúintí i leith na struchtúr faoi chosaint.
    Tá aon duine a dhéanann damáiste do struchtúr faoi chosaint, gan údarás dlíthiúil, ciontach as cion.

Áit a bhfuil struchtúr faoi chosaint, cuimsíonn an chosaint taobh istigh agus taobh amuigh den struchtúr, a chúirtealáiste agus struchtúir eile laistigh den chúirtealáiste sin.

D’fhéadfadh cead pleanála a bheith ag teastáil ó oibreacha áirithe nach mbreathnaítear orthu mar fhorbairt dhíolmhaithe de ghnáth, má chuireann na hoibreacha seo isteach ar shainghné an struchtúir.

Is féidir le húinéir nó le háititheoir struchtúir faoi chosaint Dearbhú Alt 5 a lorg ón gComhairle, a thugann le fios cineál na n-oibreacha ar féidir tabhairt fúthu, gan cur isteach go hábhartha ar shainghné an struchtúir agus dá bharr, nach mbeadh cead pleanála ag teastáil. 

Faoi Alt 57 den Acht um Pleanáil agus Forbairt, arna leasú, féadfaidh an tÚdarás Áitiúil Dearbhú a eisiúint ina leagtar amach méid na n-oibreacha ar féidir iad a bheith díolmhaithe.

Tá saibhreas oidhreachta tógtha agus seandálaíochta ag Gaillimh le beagán os cionn 4050 struchtúr cosanta. Laistigh de Chathair na Gaillimhe amháin, tá 620 struchtúr cosanta liostaithe.

Scéimeanna Oidhreachta atá ar fáil faoi láthair d’úinéirí agus caomhnóirí struchtúir chosanta agus séadchomharthaí seandálaíochta:

- An Scéim Infheistíochta don Oidhreacht Thógtha
- An Ciste um Struchtúir Stairiúla
- Ciste Séadchomharthaí Pobail

  • Is scéimeanna náisiúnta iad seo a fheidhmíonn gach Údarás Áitiúil ar an leibhéal áitiúil.
  • Chun breathnú ar na scéimeanna maoinithe atá ar fáil faoi láthair, tabhair cuairt le do thoil ar shuíomh Gréasáin na Comhairle Oidhreachta ag www.heritagecouncil.ie  
  • https://www.heritagecouncil.ie/funding/funding-schemes
  • Gach bliain (deireadh mhí na Samhna go hiondúil) cuireann an Roinn Údaráis Áitiúla ar an eolas faoin scéim(s) atá ar fáil agus cuireann sí Ciorclán mionsonraithe ar fáil ina bhfuil treoirleabhair, foirmeacha iarratais agus doiciméid eile chun an scéim deontais a chur i gcrích.
  • Foilsítear fógra ansin sa pháipéar áitiúil, ar shuíomh Gréasáin Chomhairle Cathrach na Gaillimhe agus ar na meáin shóisialta, agus fáiltítear roimh iarratais ar dháta a shonróidh an Roinn ina gCiorclán.
  • Is iad seo a leanas na sonraí maidir le gach scéim:
  • An Scéim Infheistíochta don Oidhreacht Thógtha

Is é an leithdháileadh do Chomhairle Cathrach na Gaillimhe faoin scéim do 2024 ná suas le €123,200.

Tá an Scéim Infheistíochta don Oidhreacht Thógtha deartha chun cabhrú le deisiú agus caomhnú struchtúr a chosnaítear faoin na hAchtanna um Pleanáil agus Forbairt.

Tugann an scéim tacaíocht ar fáil chomh maith, chun struchtúir a chaomhnú laistigh de Limistéir Chaomhantais Ailtireachta (LCAanna) sa chás, i dtuairim an údaráis áitiúil, gur léiríodh go dteastaíonn oibreacha chun feabhas a chur ar charachtar agus ar dhealramh an LCA.

Is í príomhchuspóir na scéime tacú le maoin atá faoi úinéireacht phríobháideach a theastaíonn deisiú agus caomhnú uaithi.

Is féidir leis an scéim seo tacú freisin le tionscadail ina gcuimsítear eilimint de oiliúint i scileanna traidisiúnta. Is gá aon tionscadal dá leithéid a chomhaontú leis an Roinn agus an údarás áitiúil ábhartha.

Is €2,500 an cistiú íosta a bhronntar ar thionscadail rathúla agus €15,000 a mhéid.

Faoin SIOT, níor cheart do luach iomlán an chisithe phoiblí go léir a sholáthraítear do thionscadail aonair 50% de chostas iomlán an tionscadail a shárú, cistiú ina measc a fhaightear ó ghníomhaireachtaí poiblí eile, an SEAI, an Chomhairle Oidhreachta, LEADER, Ranna Rialtais agus údaráis áitiúla eile ina measc. Ní féidir obair dheonach (sochar comhchineáil) nó cistí/ranníocaíochtaí féin údarás áitiúil nó cistiú ó fhoinsí eile státchiste a úsáid chun riachtanas an chaiteachais chomhfhreagraigh a shásamh.

Bunaithe ar mheasúnú na n-iarratas, leithdháilfidh na húdaráis áitiúla aonair maoiniú ar gach ceann de na hiarratasóirí rathúla. Tabharfar tosaíocht do thionscadail mhionscála a bheidh dian ar shaothar.

  • Conas iarratas a dhéanamh

  • Ba cheart d’iarratasóirí príobháideacha nó grúpaí pobail atá ina n-úinéirí nó ina gcaomhnóirí ar struchtúir stairiúla:

    - Comhlánaigh Foirm A

    - Ráiteas Modha cuimsitheach a chur i gceangal leis seo

    - a chur faoi bhráid a nÚdarás Áitiúil roimh an dáta deiridh (i mí Eanáir de ghnáth). Socraíonn gach Údarás Áitiúil an dáta seo, moltar d’iarratasóirí seiceáil lena nÚdarás Áitiúil chun dáta ceart a fháil.

BHIS 2024 Circular_GAE
Scéim Infheistíochta na hOidhreachta Tógtha 2024 - Leabhrán Treorach d'Iarratasóirí
Scéim Infheistíochta na hOidhreachta Tógtha 2024 - Seicliosta d’iarratasóirí
Scéim Infheistíochta na hOidhreachta Tógtha 2024 - Foirm Iarratais A

  • Déanfar iarratais incháilithe a mheas lena roghnú faoi na critéir seo a leanas:

    - tábhacht an struchtúir.

    - Éifeachtúlacht na n-oibreacha.

    - Cáilíocht na modheolaíochta agus fiúntas teicniúil na n-oibreacha atá beartaithe.

    - Sochair Fostaíochta

    Ní mór don Iarratasóir tuarascálacha ar dhul chun cinn a chur isteach go hiondúil i mí an Mheithimh (1ú tuarascáil ar dhul chun cinn), Meán Fómhair (2ú tuarascáil ar dhul chun cinn), agus an tuarascáil deiridh ar chríochnú an tionscadail nó faoin spriocdháta atá sonraithe san Imlitir (an chéad seachtain de mhí na Samhna de ghnáth).

  • Oibreacha Neamhcháilitheacha:

    - Gnáthamh cothabhála agus miondeisiúcháin
    - Athruithe agus feabhsúcháin
    - Scartáil
    - Athchóiriú agus Atógáil
    - Oibreacha neamh-bhuntábhachtacha
    - Oibreacha ar bun cheana féin
    - Ballaí seachtracha agus struchtúr a dhéanamh díonach ar shéideáin
    - Siúinéireacht sheachtrach (Aonaid dhéghloinithe, aonaid dhéghloinithe chaolphróifíle agus aonaid atá séalaithe le folús, a shuiteáil isteach i saiseanna nó cáismintí nua nó Reatha; gloiniú stoirme a fheistiú; gloine atá éifeachtúil i dtaobh fuinnimh a chur in ionad gloine stairiúil)
    - Éifeachtúlacht fuinnimh, (Micrea-athnuaiteáin a shuiteáil, ar nós painéil fhótavoltacha nó tuirbíní gaoithe)

    Oibreacha sa Réimse Poiblí (Limistéir Chaomhantais Ailtireachta)

    Féach ar an gCiorclán seo thíos le do thoil chun tuilleadh eolais a fháil ar an scéim seo.

    Le tuilleadh eolais a fháil faoin scéim seo, déan teagmhail le hOifig Caomhnaithe nó Pleanála Ailtireachta d’Údarás Áitiúilor Aonad Beartais Oidhreachta Tógtha, An Roinn Tithíochta, Rialtais Áitiúil agus Oidhreachta, Teach an Chustaim, Baile Átha Cliath 1, D01 W6X0 or email nó riomhphost BHIS@housing.gov.ie.

teachín tuí

Winacre Lodge, Barnacranny, Bushy Park, Gaillimh - Maoinithe faoi An Scéim Infheistíochta don Oidhreacht Thógtha

  • An Ciste um Struchtúir Stairiúla

  • Ritheann an Ciste um Struchtúir Stairiúla taobh leis an Scéim Infheistíochta don Oidhreacht Thógtha a infheistíonn in oibreacha caomhantais ar scála níos lú. Is féidir iarratais maidir le struchtúr aonair a dhéanamh ar an dá scéim, ach ní féidir maoiniú a dheonú ach ó scéim amháin in aon bhliain amháin.

    Is iad príomhaidhmeanna an chiste seo:

• éascú le hoibreacha caomhnaithe ar scála níos airde a bheith curtha i gcrích ar struchtúir oidhreachta a mheastar a bheith suntasach agus tacaíocht phráinneach ag teastáil uathu.
• spreagadh a thabhairt d'athghiniúint agus d'athúsáid réadmhaoine oidhreachta agus chun cabhrú leis an caomhnú struchtúr cosanta agus/nó sócmhainní atá suntasach go cultúrtha;
• tacaíocht a thabhairt d’infheistíocht de mhaoiniú príobháideach i dtionscadail dhlúthshaothair a bhfuil sé d’aidhm acu struchtúir stairiúla atá i seilbh phríobháideach agus poiblí araon a chaomhnú i gcomhair úsáid an phobail.
• tacaíocht a thabhairt d’fhostaíocht sna tionscail chaomhnaithe agus tógála.
• tógáil athléimneachta inár maoine oidhreachta chun cur ar a gcumas seasamh in aghaidh tionchar athrú aeráide.

  • Cuireann an Ciste um Struchtúir Stairiúla cistiú caipitil ar fáil le haghaidh oibreacha ar struchtúir cháilithíoch, lena n-áirítear:

    - Struchtúir atá faoi Chosaint: Struchtúir atá ar Thaifead ar Dhéanmhais Chosanta (RPS) gach údarás áitiúil;

    - Struchtúir atá incháilithe nó molta le cuimsiú san RPS, ach nár faomhadh go foirmiúil iad go fóill. Caithfidh a leithéid de struchtúir critéir an údaráis áitiúil le cuimsiú san RPS a shásamh, i.e. caithfidh go bhfuil tábhacht ar leith ag baint leis ó thaobh ailtireachta, staire, seandálaíochta, ealaíne, cultúir, eolaíche, sóisialta nó teicniúil de.

    - Struchtúir nó oibreacha laistigh de Limistéir Chaomhantais Ailtireachta (LCA), nó laistigh de chonláiste Séadchomhartha Náisiúnta, sa chás go bhfuil cúinsí eisceachtúla i gceist.

  • Is iad seo a leanas a bheidh mar thionscadail incháilithe:

    a) tionscadail molta ag údaráis áitiúla de réir iarratas ó iarratasóirí príobháideacha gur úinéirí nó airigh de struchtúir stairiúla iad.
    b) tionscadail molta ag údaráis áitiúla d’oibreacha ar struchtúir atá faoi úinéireacht phoiblí, sa chás gur léirítear fócas oidhreachta agus pobail follasach, nó tairbhe don phobal.
    c) tionscadail molta go díreach don Roinn a bhfuil fócas oidhreachta nó leas pobail acu, atá sainmhínithe go soiléir, a dhéanann eagraíocht atá maoinithe ag an Stát a fheidhmíonn sa réimse oidhreachta.

  • Déanfar an Ciste um Struchtúir Stairiúla 2024 a struchturú mar seo a leanas:

    1. Sruth 1 - leis seo cuirfear deontais ar fáil ó €15,000 suas go €50,000 le haghaidh athchóirithe riachtanacha agus oibreacha caipitiúla beaga a bhaineann le hathchóiriú agus le caomhnú struchtúr oidhreachta.

    An Ciste um Struchtúir Stairiúla 2024

    2. Sruth 1, foshruth Aghaidheanna Siopaí Stairiúla - Chun caomhnú aghaidheanna siopaí stairiúla a spreagadh tugtar cuireadh do gach Údarás Áitiúil iarratas breise a chur isteach faoi Shruth 1 ar dheisiúcháin riachtanacha incháilithe agus oibreacha beaga caipitil chun aghaidheanna siopaí stairiúla, fuinneoga, comharthaíocht agus sonraí gaolmhara eile a athchóiriú agus a chaomhnú ionas go ndéanfar iad a chosaint agus iad a choinneáil in úsáid. Tugtar cuireadh d’Údaráis Áitiúla iarratas breise a dhéanamh ar aghaidheanna siopaí atá i nGaeilge.

    3. Sruth 2 - leis seo cuirfear líon beag deontas ar fáil ó €50,000 suas go €200,000 le haghaidh tionscadal feabhsuithe, athchóirithe nó athúsáid níos mó a bhaineann le struchtúir oidhreachta, i gcás:

    a. ina bhfuil buntáiste soiléir don phobal tar éis bheith léirithe, nó

    b. Tá sochar cónaithe soiléir léirithe (caithfear tionscadail den sórt sin a chur ar aghaidh tríd an bpróiseas pleanála de réir mar is gá)

    Féadfar deontas os cionn € 200,000 a dhámhachtain in imthosca eisceachtúla ina ndéanann an t-iarratasóir cás maidir le tábhacht an tionscadail agus na n-oibreacha atá beartaithe.

    4. Sruth um Struchtúir Dhúcasacha - I gcomhthéacs Traidisiún Beo: Straitéis chun Feabhas a chur ar Thuiscint, ar Mheitheamh agus ar Láimhsiú Ár nOidhreacht Dhúchais Thógtha (2021) tá an sruth do struchtúir dhúchasacha á choinneáil do 2024, le maoiniú de €150,000. Tá mar aidhm ag an sruth tacaíocht a thabhairt do dheisiúcháin chaomhnaithe agus oibreacha caipitiúla beaga ar struchtúir dhúcasacha nach bhfuil ar Taifead ar Dhéanmhais Chosanta (RPS) na n-údarás áitiúil nó faoi chosaint dlí eile. D’fhéadfadh na struchtúir a bheith laistigh de Limistéar Caomhantais Ailtireachta. Is féidir le gach údarás áitiúil cur isteach ar chistiú.

  • Ní bheidh na cineálacha oibreacha seo a leanas incháilithe le haghaidh cistithe:

    -          Oibreacha ar cuireadh tús leo roimh bhronnadh an deontais
    -          Foirgnimh nua nó sínte
    -          Oibreacha nach bhfuil de réir dea-mhodh oibre agus dea-chleachtais chaomhnaithe
    -          Tionscadail nó gnéithe de thionscadail ar cuireadh tús le hoibreacha roimh bhronnadh an deontais
    -          Tailte nó foirgnimh a cheannach
    -          Staidéir indéantachta
    -          Pleananna caomhnaithe nó aon chaiteachas neamh-chaipitiúil eile, ach amháin má tá baint dhíreach acu le hoibreacha caipitiúla atá á maoiniú faoin gCiste.

Ciorclán HSF/2024 - An Ciste um Struchtúir Stairiúla 2024

An Ciste um Struchtúir Stairiúla 2024 - Foirm Iarratais Treorach A

  • Ciste Séadchomharthaí Pobail

• Bunaíodh an Ciste Séadchomharthaí Pobail in 2020 chun infheistíocht a sholáthar in oidhreacht seandálaíochta na hÉireann.
• Tugtar tús áite don mhaoiniú seo d’Údaráis Áitiúla, d’úinéirí agus do chaomhnóirí príobháideacha agus do ghrúpaí pobail le haghaidh cúram, caomhnú, cothabháil, cosaint agus cur chun cinn séadchomharthaí seandálaíochta.
• Is é an maoiniú iomlán a bheidh ar fáil go náisiúnta do thionscadail faoin gCiste Séadchomharthaí Pobail 2024 ná €7,000,000.
• Tá caipiteal riachtanach á infheistiú ag an gCiste Séadchomharthaí Pobail inár n-oidhreacht seandálaíochta chun cabhrú le húinéirí agus caomhnóirí séadchomharthaí seandálaíochta iad a chosaint amach anseo ar mhaithe le pobail agus leis an bpobal i gcoitinne.
• Tá tionchair an athraithe aeráide ar ár séadchomharthaí ag éirí níos soiléire. Le méadú ar an síonchaitheamh agus ar imeachtaí tromchúiseacha aeráide, tá an timthriall deisiúcháin ar an oidhreacht thógtha ag éirí níos giorra. Tá cothabháil agus deisiú méadaithe ríthábhachtach chun seasmhacht a thógáil i séadchomharthaí chun cur ar a gcumas tionchair timpeallachta atá ag athrú a sheasamh.
• Is iad príomhaidhmeanna an Chiste ná caomhnú, cothabháil, cosaint agus cur i láthair séadchomharthaí seandálaíochta. Déanfaidh sé:
• cumasú ar oibreacha caomhantais a dhéanamh ar shéadchomharthaí a mheastar a bheith suntasach agus a dteastaíonn tacaíocht phráinneach uathu;
• seasmhacht a thógáil inár séadchomharthaí le cur ar a gcumas tionchair an athraithe aeráide a sheasamh;
• rochtain ar shéadchomharthaí a spreagadh agus a gcur i láthair a fheabhsú.

  • Cé Atá In Ann Iarratas A Dhéanamh?

    Cuireann an Ciste Séadchomharthaí Pobail maoiniú ar fáil do thionscadail a bhaineann le:

    (i) Séadchomharthaí Seandálaíochta atá ar áireamh i dTaifead na Séadchomharthaí agus Áiteanna (TSA) faoi Acht na Séadchomharthaí Náisiúnta 1930 (arna leasú);
    (ii) Séadchomharthaí Seandálaíochta atá aitheanta sa Taifead Láithreán agus Séadchomharthaí

    a thiomsaigh Seirbhís na Séadchomharthaí Náisiúnta. Gheofaí tionscadail incháilithe as na catagóirí seo a leanas:

    a) tionscadail atá molta ag Údarás Áitiúil a bhaineann le séadchomharthaí seandálaíochta atá faoi úinéireacht phoiblí, i gcás ina bhfuil béim shoiléir oidhreachta agus leas pobail nó poiblí léirithe;
    b) tionscadail atá molta ag Údarás Áitiúil de bharr iarratas ó iarratasóirí príobháideacha atá ina n-úinéirí nó ina gcaomhnóirí séadchomharthaí seandálaíochta iomchuí i gcás ina bhfuil leas poiblí follasach ann;
    c) tionscadail a bhfuil béim oidhreachta sainithe go soiléir acu agus a bhfuil leas pobail nó poiblí acu, atá molta go díreach don Roinn ag eagraíocht státmhaoinithe atá ag obair in earnáil na hoidhreachta.

    Maoiniú atá ar fáil – Cad a mhaoineofar

    Sruth 1 - Deontais suas le €100,000 le haghaidh deisiúcháin riachtanacha agus oibreacha caipitil chun séadchomharthaí seandálaíochta a chaomhnú.
    Sruth 2 - Deontais suas le €30,000 chun Pleananna/Tuairiscí Bainistíochta Caomhnaithe agus Mionsonraíocht Oibreacha a Fhorbairt atá dírithe ar bhearta a aithint chun séadchomharthaí seandálaíochta a chaomhnú agus ar rochtain phoiblí a fheabhsú.
    Sruth 3 - Deontais suas le €30,000 chun bonneagar rochtana agus tionscadail le léirmhíniú a fheabhsú (fíorúil/ar líne san áireamh), agus oibreacha éigeandála caomhnaithe mionscála ag séadchomharthaí seandálaíochta

CMF2024 Circular
CMF2024 Handbook_GAE
CMF2024 Application Form_GAE
CMF2024 Appraisal Form B_GAE

  • Céard is Limistéar Caomhnaithe Ailtireachta ann agus céard atáim in ann a dhéanamh taobh istigh de?

Is éard is Limistéar Caomhnaithe Ailtireachta (ACA) ann ná áit, ceantar, grúpa struchtúir nó bailedhreach, ina gcuirtear línte agus airde foirgníochta san áireamh, lena mbaineann tábhacht shóisialta ó thaobh ailtireachta, staire, seandálaíochta, ealaíne, cultúir, eolaíochta nó go teicniúil agus a chuidíonn le taitneamh a bhaint as struchtúir chosanta.

Tá sé de dhualgas ar Chomhairle Cathrach na Gaillimhe, faoin dlí pleanála, oidhreachta thógtha na cathrach a chosaint agus a fheabhsú. Áirítear mar bheart chun é sin a bhaint amach Limistéir Chaomhnaithe Ailtireachta a ainmniú. Go dáta tá seacht limistéar ainmnithe mar ACA i bPlean Forbartha na Cathrach 2011-2017. Léiríonn gach limistéar acu tréimhsí áirithe agus feidhmeanna áirithe i bhforbairt na cathrach.

Chun bileoga eolais a fheiceáil ar gach ACA cliceáil ar na naisc thíos:

ACA Chroí na Cathrach
ACA Shráid Dhoiminic Íochtarach
ACA an Chorráin/Bhóthar na Mara
ACA an Bhalla Fada
ACA Shráid San Nioclás
ACA Ardán Mhuire
ACA 1-6 Sráid na nDuganna

  • Tuilleadh eolais
    Tá beartais maidir le struchtúir faoi chosaint agus ACAnna le fáil i gcaibidil 7 dePhlean Forbartha Chathair na Gaillimhe 2011-2017

    Féadfaidh tú tuilleadh eolais maidir le struchtúir faoi chosaint agus limistéir chaomhnaithe ailtireachta a fháil freisin ó ‘Cosaint Oidhreacht Ailtireachta – Treoirlínte d'Údaráis Phleanála’, an Roinn Comhshaoil 2005, www.environ.ie nó ón gComhairle Oidhreachta, www.heritagecouncil.ie.

    Tá Comhairle Cathrach na Gaillimhe in ann comhairle a thabhairt freisin ar dhea-chleachtas caomhnaithe agus ar thograí forbartha. Chun tuilleadh eolais agus comhairle a fháil téigh i dteagmháil le: An Rannóg Pleanála, Comhairle Cathrach na Gaillimhe, Halla na Cathrach, Bóthar an Choláiste, Gaillimh. Teil: 091 536599 Ríomhphost: planning@galwaycity.ie

    Barr...

  • Plean Oidhreachta

San áireamh le straitéisí an Phlean Oidhreachta, comhlíonfar gníomhartha faoi raon téamaí. Is iad seo a leanas téamaí ginearálta an Phlean Oidhreachta agus tá gach gníomh liostaithe curtha i ngrúpaí dá réir. Féadfaidh cuid de na gníomhartha a bheith ag baint le roinnt téamaí ach beidh siad curtha sa chuid mar is mó a meastar a imreoidh siad tionchar ar chúrsaí.

  • Plean_Duchais_na_Gaillimhe_2016-2021

  • Téamaí

    Is iad seo a leanas na téamaí:

    1.         Feasacht agus Tuiscint ar an Oidhreacht a Chur Chun Cinn
    2.         Na cleachtais is fearr a chur chun cinn i gCaomhnú agus i mBainistiú Oidhreachta.
    3.         Faisnéis Oidhreachta a Bhailiú agus aScaipeadh.
    4.         Oidhreacht a chur in iúl do lucht éisteacha leathan agus comhpháirtíocht a chur chun cinn.
    5.         Aire a thabhairt dár nOidhreacht agus an luach ó thaobh na heacnamaíochta agus turasóireachta do Chathair na Gaillimhe á aithint.

  • Naisc úsáideacha

An Chomhairle Oidhreachta https://www.heritagecouncil.ie/ga/advice-and-guidance
An Taisce   https://www.antaisce.org/
Bithéagsúlacht Chathair na Gaillimhe  http://galwaybiodiversity.com/
Forbairt Tuaithe na Gaillimhe  https://www.grd.ie/biodiversity
Caomhnú Ialtóg Éireann  https://www.batconservationireland.org/
Uiscebhealaí Éireann   https://www.waterwaysireland.org/
Coillte na hÉireann  https://www.woodlandsofireland.com/
Tionscadal Barna Woods http://galwaybarnawoods.com/
Iontaobhas Fiadhúlra na hÉireann   https://iwt.ie/
Cairde Éanlaith na Gaillimhe   http://www.birdwatchgalway.org/
An Bruach Thoir   https://www.bruachthoir.com/
An Coimisinéir Teanga   https://www.coimisineir.ie/?lang=EN

  • Fóram Oidhreachta

Tá Fóram Oidhreachta Chomhairle Cathrach na Gaillimhe 2023 bunaithe chun athbhreithniú a dhéanamh ar an seanphlean Oidhreachta, agus chun críche agus maoirsiú a dhéanamh ar chur i bhfeidhm an Phlean Oidhreachta 2024 – 2029.

  • Baill an Fhóraim 2023

  • Cathaoirleach:                Dr Jim Higgins, Oifigeach Oidhreachta, Coimhairle Chathair na Gaillimhe

    Mary Clancy                   Roinn Staire, ÓÉG.
    Derrick Hambleton          An Taisce – Cumann na Gaillimhe
    Meave Williams              Leas Oidhreachta Pobail
    Paula Kearney                Oifigeach Bithéagsúlachta, Caitheamh Aimsire agus Taitneamhacht, Coimhairle Chathair na Gaillimhe
    John Olney                    Seandálaí, Seirbhís na Séadchomharthaí Náisiúnta
    Micheál Mac Aoidh         The Bruach Thoir Language Planning Committee
    Christy Kelly                  Sainleas Oidhreachta Pobail
    Cllr John Connolly          Cathair na Gaillimhe Thiar
    Cllr Frank Fahy              Lár Chathair na Gaillimhe
    Brendan Mulligan         Innealtóir Cairte
    James Reynolds           Caomhnóir, Músaem Cathrach na Gaillimhe
    Brendan Smith             Páirc Náisiúnta na Gaillimhe, Tuatha of Terryland Forest Park

  • Oifig Oidhreachta Chathair na Gaillimhe

    Ceapann Údaráis Áitiúla Oifigigh Oidhreachta chun tacú le caomhnú na hoidhreachta a chomhtháthú ina gcuid gníomhaíochtaí agus chun an oidhreacht a fheabhsú ar leibhéal áitiúil.

    Is é Jim Higgins Oifigeach Oidhreachta Chomhairle Cathrach na Gaillimhe

  • Jim Higgins

  • Teagmháil:

    Comhairle Cathrach na Gaillimhe,
    Halla na Cathrach,
    Bóthar an Choláiste,
    Gaillimh.
    H91 X4K8.

    Fón: 091 536599
    rPhost: heritage@galwaycity.ie

    An Chomhairle Oidhreachta

Bunaithe faoin Acht Oidhreachta 1995 (Heritage Act, 1995 (irishstatutebook.ie)), is comhlacht poiblí í an Chomhairle Oidhreachta a bhfuil sé mar mhisean aici tuiscint leathan a fhorbairt ar an gcion ríthábhachtach a chuireann ár n-oidhreacht lenár leas sóisialta, comhshaoil agus eacnamaíoch.

Tá freagracht ar leith ar an gComhairle Oidhreachta suim, oideachas, eolas agus mórtas san oidhreacht náisiúnta a chur chun cinn. Ina plean straitéiseach reatha "Oidhreacht i gCroílár", tá a bunphrionsabail agus spriocanna leagtha amach ag an gComhairle Oidhreachta.

  • Físeáin ón 13ú Comhdháil Oidhreachta Chathair na Gaillimhe 2023

  • Heritage Conference poster

  • Dhírigh comhdháil oidhreachta na bliana seo ar Oidhreacht Shaibhir Abhainn na Gaillimhe a Thaiscéaladh - ó Chuan na Gaillimhe go Loch Coirib.

    Féach le do thoil ar léirithe físe de na cainteoirí:

    Dr. Cóilín Ó Drisceoil - Seandálaíocht Aibhneacha na hÉireann.

    Dr. Barry O’ Reilly - Oidhreacht Dhúchasach Réigiún na Coiribe.

    Dr. Jim Higgins - Trí Chaisleán na Gaillimhe a Chaomhnú.

    Michael Gibbons - Réamhstair na Coiribe, Fionnachtana Nua.

    Karl Brady - Fionnachtana Iontacha Faoi Uisce ó Nuashonrú na Coiribe.

    Anthony Previté - Oidhreacht Eaglasta Réigiún na Coiribe.       

    Mary Clancy – Scéalta, Suíomhanna agus Fuaimeanna na Coiribe.

    Marie Boran & Bridget Clesham - Eastáit Talún agus Tithe Móra Réigiún na Coiribe.

    Colm Ó Riordan - Droichead Nua na Coiribe i nGaillimh.